Emeklilik yaşına (EYT) ilişkin düzenlemeleri içeren kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sunuldu. Teklifin detayları da kamuoyuna açıklandı.
AKP ve MHP’li milletvekilleri ile BBP Genel Başkanı Mustafa Destici’nin imzaladığı önerge dört maddeden oluşuyor.
Kanun teklifiyle ilgili basın toplantısı düzenleyen AKP Küme Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, teklifle emeklilikle ilgili üç konuda düzenleme yaptıklarını vurguladı.
Getirilen ilk düzenleme, prim sayısını ve sigortalılık süresini doldurduğu halde yaş sınırına takılan çalışanlar için yaş şartını ortadan kaldırıyor.
Akbaşoğlu, “Yürürlükteki mevzuata göre prim gün sayısını ve sigortalı çalışma süresini yerine getiren herkes, yaşına bakılmaksızın istisnasız emekli olma hakkına sahip olacaktır. İster Bağ-Kur’lu, ister SSK’lı, ister Emekli Sandığı’ndan, dedi Akbaşoğlu.
Akbaşoğlu, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalılık başlangıcı olan çalışanları kapsayacak bu düzenlemenin 2023 yılında 2 milyon 250 bin, süreçte ise 5 milyona yakın çalışanı etkileyeceğini bildirdi.
Sosyal güvenlik ikramiyesi
İkinci düzenleme ise emeklilerin çalışmaya devam etmeleri halinde getirilen sosyal güvenlik esas primini içeriyor.
“Çalışma hayatını desteklemek ve kayıtla devam etmek” amacıyla bu düzenlemeye gittiklerini belirten Akbaşoğlu, iş yerlerine 5 puanlık sigorta primi ekine karşılık gelen yaklaşık 500 liralık ödeme yapılacağını söyledi.
Akbaşoğlu, “Hazinemiz ve devletimiz, emekli olduktan sonra 10 gün içinde aynı işyerinde yeniden çalışmaya başlayan tüm çalışanlara işyerlerine 5 puan yani yaklaşık 500 lira vermeyi taahhüt ediyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, geçtiğimiz aylarda bu konuda yaptığı açıklamada, emeklilerin çalışmaya devam etmeleri durumunda normal çalışanlara göre primlerinin 5 puan arttığını ve patronların bu farkın kaldırılmasını istediğini belirtmişti. EYT yönetmeliği uygulanırsa. Analiz olarak sosyal güvenlik takviye primi formülüne işaret eden Alım, “İşveren emekli çalıştırıyorsa devlete normal çalışandan daha fazla prim ödüyor. Oradaki primi eşit seviyeye getireceğiz. EYT’li bu işçiyi işverene atmayın, çalışsınlar. Sosyal güvenlik destek primi vereceğiz” dedi.
“Taşeronların” emeklilik şartı kaldırılıyor
Tasarıdaki üçüncü düzenleme, “taşeron” personel için zorunlu emekliliğin kaldırılmasını öngörüyor.
Akbaşoğlu, bu kanun teklifiyle bir önceki yönetmelikle takım personel statüsüne geçen ve taşeron olarak bilinen yüzbinlerce çalışanın zorunlu emekliliğini kaldıracaklarını söyledi.
Akbaşoğlu, “Çalışan kardeşlerimizin iş akdinin zorunlu olarak feshedilmesine ilişkin 23 ve 24 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 24 üncü maddelerinde düzenlenen düzenlemeyi kaldırıyoruz. arzu ediyorlar” dedi. AKP’li milletvekili, “Bütün bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, il özel idareleri ve bunlara bağlı şirketler, taşerondan işçi kadrosuna geçen tüm çalışanlar bu konu kapsamındadır.”
Ne zaman yürürlüğe girecek?
Akbaşoğlu, yasa tasarısının en geç önümüzdeki hafta Salı veya Çarşamba günü TBMM Genel Kurulu’ndan geçmesini beklediğini belirterek, yasanın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından başvuruların yapılabileceğini hatırlattı.
Akbaşoğlu, “İster e-devlet ister e-devlet olsun, vatandaşlarımızın ikamet ettikleri yerden veya sosyal güvenlik kurumlarına şahsen başvurarak veya kendi kurumlarına başvurarak başvuru hak ve imkanlarına sahip olduklarını” söyleyen Akbaşoğlu, şunları kaydetti: .
İlk maaşlar ne zaman ödenecek?
EYT’lilerin ilk emekli maaşlarını mart ayında almalarının mümkün olduğunu ifade eden Akbaşoğlu, “Emeklilik dilekçelerinin başvuru tarihi itibariyle bir sonraki ay başından itibaren emeklilik hakkı verilecek. Bu nedenle inşallah. Şubat ayında başvuran tüm emekliler Mart ayında maaşlarını alma imkanına sahip olacaklar. Bu belediyede en ufak bir endişe yok” dedi.
EYT’liler daha düşük maaş mı alacak?
Sosyal medyada yayılan “EYT’liler daha az maaş alacak” iddialarının “kesinlikle gerçek dışı” olduğunu söyleyen Akbaşoğlu, EYT’lilerin farklı bir statüye sahip olmadığını belirterek, “Daha az maaş almak diye bir şey yok” dedi.
En düşük emekli maaşının 5 bin 500 lira olduğunu hatırlatan Akbaşoğlu, “Bunun altında kimse maaş almaz” dedi.
EYT’nin bütçeye yükü nedir?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaş haddi nedeniyle emeklilik hakkını elde edemeyen yüzbinlerce kişinin uzun süredir beklediği düzenlemeye ilişkin düzenlemeyi Aralık ayı sonunda kamuoyuna duyurdu.
Düzenlemeyi açıklayan Erdoğan, “Sistemin devamlılığına zarar vermemek ve ülke ekonomisine yük bindirmemek adına böyle bir düzenlemeyi uzun süredir beklemiyorduk” ifadelerini kullanan Erdoğan, şunları kaydetti: düzenleme devletin fedakarlığıyla gerçekleşti. Reuters’in ekonomistlerin hesaplarıyla ortaya koyduğu tabloya göre EYT, yıllık 150 milyar liralık maaş bütçe maliyetini halka kazandıracak. Bunun dışında tek seferlik kıdem tazminatlarının da 300 milyar lirayı bulması bekleniyor.
Emeklilik yaşı kuralı en son ne zaman kaldırıldı?
1991’de emekli olmak için üç şart vardı. Kadınlar için 20 yıl sigortalı olmak, 5.525 gün prim ödemek ve en az 55 yaş; Erkekler için 25 yıl sigortalı, 5.600 gün prim ödemeli ve en az 60 yaş. Ancak o yıl yapılan seçimlerde Hakikat Yolu Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel, emeklilikte yaş kuralının kaldırılacağının sözünü verdi. Bunu 1992’de başbakan olarak yaptı.
EYT ile ilgili 8 Eylül 1999’da ne oldu?
Demirel’in attığı bu adım, sigortalılık süresi dikkate alındığında kadınların 38, erkeklerin ise 43 yaşında emekli olabilmesini sağladı. Yıllar içinde çeşitli yetkiler iktidara geldi ve düzenleme tartışma konusu oldu. Bu nedenle sosyal güvenlik sisteminin büyük bir kayba uğradığından bahsedildi. Nihayet 8 Eylül 1999’da Bülent Ecevit liderliğindeki üçlü koalisyon, emeklilik koşullarını yeni bir madde ile güncelledi. Sigorta ve prim günlerine ek olarak kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş sınırı getirildi.
EYT’ler nasıl ortaya çıktı?
1999’daki bu düzenlemenin ardından 1992 ile 1999 ortaları arasında işe alınanlar tartışma konusu oldu. 1992 yılında kanun önünde iş hayatına atılanlar 20-25 yıl sonra emekli olacaklarını düşünürken, 1999’da çıkan yeni madde ile mağdur olduklarını dile getirdiler. bir merkeze geldi ve organize oldu. 2015 yılında Emeklilikte Yaşayanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ni kurdular.
Muhalefet ve iktidar ne dedi?
EYT’liler kamuoyunda görünürlük kazanırken siyasi partilerin de ilgisi buralara yöneldi. 2018 yılında CHP ve YETERLİ Parti, sorunun çözümü için TBMM’ye kanun teklifi sunmuş ancak hükümet bunları reddetmişti. Muhalefet bunu gündemde tutmaya devam ederken, Cumhurbaşkanı Erdoğan 2019’da EYT’nin ülke ekonomisini çökertme adımı olduğunu, seçim kaybetseler de işin içinde olmayacaklarını söyledi.
DW/CO,BB,EC
